شرکت و جابه‌جایی جمعیت
بخش دوم و پایانی
در آن زمان استان کاگوشیما در کیوشو در حال از دست دادن تعداد زیادی از جمعیت خود بود و ناحیه شی‌مانه در کنار دریای هون‌شو نرخ مهاجرت بالایی داشت، اما به طور کلی در همه استان‌ها در کیوشو و شیککو مهاجرت‌های بسیاری جریان داشت.
بنابراین، تصمیم گرفتیم که کارخانه‌ها جدید را در استان‌هایی بنا کنیم که بیش از همه با مشکل مهاجرت جمعیت مواجهند. در نتیجه امروز شرکت‌های ما نه تنها در کاگوشیما و شی‌مانه شعبه‌هایی دارد، بلکه در بسیاری از استان‌های دیگر ژاپن نیز شعبه ایجاد کرده است.
مدتی قبل خوشبختانه به مدت دو سه روز فرصت سفر به کیوشو و شیککو را پیدا کردم و بسیاری از کارخانه‌ها خود را بازدید کردم. وقتی شما کارخانه خود را در ناحیه کم جمعیتی بنا می‌کنید به طور طبیعی انتظار دارید انتخاب محل نامناسب بر عملکرد، بهره‌وری و اقتصادی کارخانه تاثیری نامطلوب داشته باشد.
به همین دلیل هم شرکت ما از این کارخانه‌ها انتظار نداشت که در حد عملکرد کارخانه‌ها شهری بازده داشته باشند. این فرض اولیه ما در زمانی بود که تصمیم گرفتیم اولویت احداث شرکت را به مکان‌هایی محروم بدهیم و کارخانه‌ها خود را در این نقاط پراکنده دایر
کنیم.
وقتی می‌دیدیم به جای عقب ماندن و رکود، کارکرد تاسیسات ما در مناطق دورافتاده فوق‌العاده رضایت‌بخش است، برایم باور کردنی نبود. بسیار تحت تاثیر قرار گرفتم. کارکنان این شعبه‌ها با استفاده از ابتکار، مهارت و سخت‌کوشی، روش‌هایی را پیدا کردند که کاستی‌ها را جبران نمود و موفقیتشان از حد انتظار من هم بیشتر بود.
قسمت زیادی از این موفقیت مدیون مردم روستاهایی بود که از داشتن یک کارخانه در بین خود خوشحال بودند و آستین خود را برای به حداکثر رساندن تولید بالا زدند. ما مطمئنا پاداش طرح خود را دریافت کردیم. هر چند به خاطر دوری شعبه‌ها از نواحی شهری میزان صرفه‌جویی در هزینه‌ها خیلی مطلوب نبود، اما تلاش ما که احیای جامعه روستایی بود و می‌خواستیم برای آنها، کاری هر چند ناچیز، انجام دهیم که از کاهش بی‌رویه جمعیت روستایی جلوگیری شود و افزایش بی‌رویه جمعیت شهر را کنترل کنیم، بی‌نتیجه نماند و اثر غیر قابل پیش‌بینی برای جامعه و شرکت ما به همراه داشت.
این تجربه تایید این باور من بود که یک شرکت وقتی به فکر مسوولیت اجتماعی خود باشد و برای تحقق این مسوولیت از هیچ تلاشی کوتاهی نکند، حتما رشد خواهد کرد. ما در باور مردم هم تغییر قابل مشاهده‌ای دیدیم، امروزه مردم می‌خواهند دور از شهر و ازدحام مخرب و در مکانی آرام و در طبیعت زیبا زندگی کنند، حتی اگر مقداری از آسایش خود را به خاطر عدم دسترسی به برخی از امکانات ازدست بدهند.
امروز به نظر می‌رسد که نه تنها جریان حرکت جمعیت روستا به شهر متوقف شده است بلکه بسیاری از جوان‌ها که به شهرهای بزرگ آمده‌اند به زادگاه خود بازمی‌گردند. به جز تعدادی از استان‌ها که جمعیتشان تا حدودی در حال کاهش است، بقیه نواحی توفیق داشتند که از کاهش جمعیت جلوگیری کنند و حتی کمی هم افزایش دهند.
از طرف دیگر نرخ جمعیت شهری نیز تثبیت شده است به هر حال اگر هم تراکم جمعیت بین شهرهای پرجمعیت و شلوغ و روستاهای کم جمعیت و کم سکنه به ثبات نسبی رسیده باشد، هنوز مساله فاصله فرهنگی و فاصله اقتصادی موجود در سراسر ژاپن اجازه نمی‌دهد که توسعه هموار و یکنواختی در همه زمینه‌ها و همه مناطق داشته باشیم.
برای ایجاد این تعادل هنوز به راه حل مناسبی دست نیافته‌ایم و به همین دلیل مهم است که شرکت‌ها بتوانند با احداث کارخانه‌ها خود در مناطقی که مردمانشان در تلاش معاش هستند، به وظیفه اجتماعی خود عمل کنند و جهت یاری به این مناطق نهایت سعی خود را انجام دهند. با این حال اگر در ضمن پراکندگی کارخانه‌ها در روستاها، آلودگی نیز در آن نواحی انتشار یابد، مطمئنا همه زحمات به هدر خواهد رفت و نتیجه معکوس به بار می‌آید.
یکی از پیامدهای فعالیت صنایع و کارخانه‌ها در شهر ایجاد آلودگی در نواحی شهری است و هیچ کس مایل نیست که این الگو به مناطق بکر زیست محیطی تسری یابد. اجازه انتشار آلودگی به خاطر ایجاد کارخانه‌ها در هر منطقه‌ای غیرقابل قبول است. بدیهی است که جلوگیری از آلودگی و رفع آن همیشه باید در سیاست‌های شرکت در اولویت قرار گیرد.
روی آوردن بنگاه‌های اقتصادی به عدم تمرکز و تاسیس کارخانه‌ها در مناطق دورافتاده نقش موثری در رشد و توسعه این مناطق خواهد داشت. این رویکرد، در حقیقت یک مسوولیت اجتماعی بزرگ است که بر عهده شرکت‌ها است.
منبع: مسوولیت اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی، ترجمه محمدرضا سرکار آرانی و مریم داداش‌زاده انتشارات رسا
